EurActiv.gr Δευ, 19/09/2011
Διαβάστε αναλυτικά τι προβλέπει ο νέος Νόμος-Πλαίσιο για τα ΑΕΙ- Ακαδημαϊκοί, ΜΚΟ και πολιτικές νεολαίες εξέφρασαν τις απόψεις τους στην EurActiv.gr, επεσήμαναν τις διαφωνίες τους και προέβαλαν τις προτάσεις τους για το μέλλον τη Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Oρόσημα
30 Ιουνίου 2011: Άτυπο Υπουργικό Συμβούλιο δίνει το πράσινο φως για κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή.
6 Ιουλίου 2011: Η κυβέρνηση απορρίπτει το αίτημα των Πρυτάνεων για 3μηνη παράταση της κατάθεσης του νομοσχεδίου στη Βουλή.
21 Ιουλίου 2011: Κατατίθεται το νέο νομοσχέδιο στη Βουλή.
24 Αυγούστου 2011: Ψηφίζεται επί της αρχής το νομοσχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με πλειοψηφία ¾.
6 Ιουλίου 2011: Η κυβέρνηση απορρίπτει το αίτημα των Πρυτάνεων για 3μηνη παράταση της κατάθεσης του νομοσχεδίου στη Βουλή.
21 Ιουλίου 2011: Κατατίθεται το νέο νομοσχέδιο στη Βουλή.
24 Αυγούστου 2011: Ψηφίζεται επί της αρχής το νομοσχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με πλειοψηφία ¾.
Περίληψη Πολιτικής
Μετά από σχεδόν ένα χρόνο διαβουλεύσεων μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία το νέο νομοσχέδιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση.
Η αξιωματική αντιπολίτευση (Νέας Δημοκρατία) έδωσε την πολυπόθητη «συναίνεση» ενώ η αριστερά άσκησε δριμεία κριτική με τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα να μιλά για «αδυναμία εφαρμογής του Νόμου-Πλαισίου λόγω αντισυνταγματικότητας» καθώς και για «μίσος απέναντι στο δημόσιο πανεπιστήμιο».
Ωστόσο, οι αντιδράσεις μαίνονται ακόμα καθώς η φοιτητική κοινότητα απαντά με καταλήψεις σε όλη τη χώρα. Η κυβέρνηση, μολονότι «πολιορκούμενη» από πολλαπλά ανοιχτά μέτωπα, φαίνεται ανένδοτη και προειδοποιεί ότι «1η Οκτωβρίου ξεκινά το ακαδημαϊκό έτος».
«Κατανοώ τη σύγκρουση γιατί το νομοσχέδιο είναι ανατρεπτικό. Όμως δεν μπορούμε να πάμε άλλο με μικρά βήματα. Οφείλουμε να απελευθερώσουμε τις μεγάλες υγιείς δυνάμεις του ελληνικού πανεπιστημίου. Και οφείλουμε να πάρουμε το κόστος. Πρέπει να συγκρουσθούμε με τις γενεσιουργές αιτίες του προβλήματος», δήλωσε η Υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου, αναφερόμενη στη δυσλειτουργικότητα του προηγούμενου συστήματος διοίκησης, που όπως λέει «έκανε κυρίαρχες ακραίες μειοψηφίες που λειτουργούσαν με απειλητικό τρόπο και οδηγούσε σε φαινόμενα αναξιοκρατίας και ανομίας στα πανεπιστήμια».
Η αξιωματική αντιπολίτευση (Νέας Δημοκρατία) έδωσε την πολυπόθητη «συναίνεση» ενώ η αριστερά άσκησε δριμεία κριτική με τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα να μιλά για «αδυναμία εφαρμογής του Νόμου-Πλαισίου λόγω αντισυνταγματικότητας» καθώς και για «μίσος απέναντι στο δημόσιο πανεπιστήμιο».
Ωστόσο, οι αντιδράσεις μαίνονται ακόμα καθώς η φοιτητική κοινότητα απαντά με καταλήψεις σε όλη τη χώρα. Η κυβέρνηση, μολονότι «πολιορκούμενη» από πολλαπλά ανοιχτά μέτωπα, φαίνεται ανένδοτη και προειδοποιεί ότι «1η Οκτωβρίου ξεκινά το ακαδημαϊκό έτος».
«Κατανοώ τη σύγκρουση γιατί το νομοσχέδιο είναι ανατρεπτικό. Όμως δεν μπορούμε να πάμε άλλο με μικρά βήματα. Οφείλουμε να απελευθερώσουμε τις μεγάλες υγιείς δυνάμεις του ελληνικού πανεπιστημίου. Και οφείλουμε να πάρουμε το κόστος. Πρέπει να συγκρουσθούμε με τις γενεσιουργές αιτίες του προβλήματος», δήλωσε η Υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου, αναφερόμενη στη δυσλειτουργικότητα του προηγούμενου συστήματος διοίκησης, που όπως λέει «έκανε κυρίαρχες ακραίες μειοψηφίες που λειτουργούσαν με απειλητικό τρόπο και οδηγούσε σε φαινόμενα αναξιοκρατίας και ανομίας στα πανεπιστήμια».
Θέματα
Η θέση των ελληνικών πανεπιστημίων στις παγκόσμιες κατατάξεις «προβληματίζει»
Σύμφωνα με έκθεση της Ένωσης Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2011 (βλ EurActiv.gr 23.06.2011), με τίτλο «Οι Διεθνείς Κατατάξεις των Πανεπιστημίων και ο αντίκτυπός τους», διαπιστώθηκε ότι οι παγκόσμιες κατατάξεις (συμπεριλαμβανομένων της Ακαδημίας της Σαγκάης και της Times Higher Education) ευνοούν τα πανεπιστήμια από αγγλοσαξονικές χώρες διότι οι εργασίες σε άλλες γλώσσες αναφέρονται λιγότερο, δίδοντας στους μη αγγλοσάξονες ακαδημαϊκούς χαμηλότερη βαθμολογία. Εντός του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προβεί σε προτάσεις για την παγκόσμια κατάταξη των πανεπιστημίων, ενώ οι φωνές περί θέσπισης ενός αποκλειστικά Ευρωπαϊκού Πίνακα Κατάταξης των Πανεπιστημίων κερδίζουν ολοένα έδαφος.
Στο ίδιο μήκος κύματος, το 2008 η Γαλλική Γερουσία σε έκθεσή της τόνισε ότι δίδεται υπερβολική έμφαση στα αγγλόφωνα πανεπιστήμια καθώς και ότι υπάρχει προκατάληψη έναντι των μη αγγλόφωνων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Υπογράμμισε επίσης ότι συγκεκριμένα ο Πίνακας της Σαγκάης «μόνο εν μέρει και ατελώς αντανακλά την πραγματικότητα».
Η περίπτωση των ελληνικών πανεπιστημίων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς παρατηρείται πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια στους διεθνείς πίνακες κατατάξεων.
Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με την εταιρεία QS (Quacquarelli Symonds), κανένα ελληνικό πανεπιστήμιο δεν κατάφερε να ενταχθεί στα 300 καλύτερα παγκοσμίως για την περίοδο 2011-2012. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ κατετάγη 286ο το 2010, την επόμενη χρονιά (2011) ήρθε 387ο, έπεσε δηλαδή 101 θέσεις.
Παρομοίως, το The (Times Higher Education) World University Rankings έκρινε ότι για την περίοδο 2010-2011, επίσης κανένα ελληνικό πανεπιστήμιο δεν περιλαμβάνεται στα 200 πρώτα
Φοίτηση
Το τέλος των «αιώνιων» φοιτητών
(άρθρο 2 β, γ σελίδα 1, άρθρο 33 παρ.2 σελίδα 19)
Το νέο σύστημα των ΑΕΙ θέτει τέλος στο φαινόμενο της «αιώνιας φοίτησης», που επί πολλά χρόνια ζημίωνε οικονομικά το δημόσιο και τροφοδοτούσε μια διαδικασία αντιπαραγωγικών αποτελεσμάτων.
Προβλέπεται δυνατότητα προσαύξησης της φοίτησής έως τέσσερα 6μηνα
(2 πρόσθετα χρόνια) αλλά και δυνατότητα διαγραφής του φοιτητή από την σχολή σε περίπτωση μη εγγραφής για δυο συνεχόμενα 6μηνα και μάλιστα αυτοδικαίως.
Εξαίρεση από τον κανόνα των 2 πρόσθετων ετών φοίτησης, έχουν οι φοιτητές μερικής φοίτησης, οι οποίοι είναι όσοι εργάζονται αποδεδειγμένα τουλάχιστον 20 ώρες την εβδομάδα και των οποίων η διάρκεια φοίτησης μπορεί να είναι διπλή από αυτήν του ενδεικτικού προγράμματος σπουδών που παρακολουθούν (πχ εάν το πρόγραμμα σπουδών είναι 4 έτη οι φοιτητές μερικής φοίτησης θα έχουν τη δυνατότητα να επιμηκύνουν τις σπουδές τους σε 8 χρόνια και όχι σε 6).
Για να δείτε τι ισχύει για τους υπάρχοντες φοιτητές πατήστε εδώ.
«Σιωπηρή» κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου (άρθρο 3 σελίδα 2)
Αίσθηση ωστόσο προκαλεί το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία αναφορά για το πανεπιστημιακό άσυλο. Μετά από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις και συγκρούσεις μεταξύ πολιτικών κομμάτων και συγκεκριμένων τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας, η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, συχνά «θύμα» του εκάστοτε πολιτικού κόστους, είναι πλέον μια πραγματικότητα. Ωστόσο, κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και την διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. Από την άλλη όμως, επισημαίνεται ότι σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των ΑΕΙ εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία.
Σχόλιο
Αξιοσημείωτη είναι η άποψη πολλών αναλυτών, ότι η συγκεκριμένη περίοδος οικονομικής κρίσης αποτελεί το πλέον πρόσφορο έδαφος για τέτοιου είδους ριζοσπαστικές αλλαγές, στα πλαίσια της συλλήβδην αναμόρφωσης της κοινωνικής συμπεριφοράς, αρχής γενομένης από τις νέες γενιές.
Όργανα του ιδρύματος- Ο νέος θεσμός του Συμβουλίου (άρθρο 8 σελίδα 5)
Ο νέος νόμος για τα ΑΕΙ προβλέπει επίσης τη θέσπιση ενός νέου οργάνου, αυτό του Συμβουλίου, με αυξημένες αρμοδιότητες, που αλλάζει την διοικητική δομή των πανεπιστημίων. Συγκεκριμένα:
Τα όργανα του ιδρύματος είναι:
α) το Συμβούλιο,
β) ο πρύτανης και
γ) η Σύγκλητος
α) Ο νέος θεσμός του Συμβουλίου αποτελείται από 15 µέλη. Σε ιδρύματα στα οποία ο αριθμός των καθηγητών πρώτης βαθμίδας είναι μικρότερος των 50, τα µέλη του Συμβουλίου είναι 11. Η θητεία των µελών του Συμβουλίου συνεχίζεται ως τη λήξη της, ανεξαρτήτως αν έχει μεταβληθεί ο αριθμός των καθηγητών πρώτης βαθμίδας του ιδρύματος. Τα 9 ή 7 µέλη του 15μελούς ή του 11μελούς Συμβουλίου αντίστοιχα, είναι εσωτερικά µέλη του ιδρύματος εκ των οποίων 8 ή 6 µέλη, αντίστοιχα, είναι καθηγητές πρώτης βαθμίδας ή αναπληρωτές καθηγητές και 1 µέλος είναι εκπρόσωπος των φοιτητών του ιδρύματος. Τα υπόλοιπα 6 ή 4 µέλη, αντίστοιχα, είναι εξωτερικά.
Η θητεία
Η θητεία των μελών του Συμβουλίου είναι 4ετής και δεν επιτρέπεται η εκλογή τους για τρίτη συνεχόμενη θητεία στο συμβούλιο του ίδιου ιδρύματος
Τα εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου
Υποψήφια εσωτερικά µέλη του Συµβουλίου µπορούν να είναι όλοι οι πλήρους απασχόλησης καθηγητές πρώτης βαθμίδας και αναπληρωτές καθηγητές του ιδρύµατος. Τα εσωτερικά µέλη εκλέγονται από το σύνολο των καθηγητών του οικείου ιδρύματος µε ενιαίο ψηφοδέλτιο.
Εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου
Για την εκλογή εξωτερικού μέλους, βασικό κριτήριο είναι η ευρεία αναγνώριση του υποψηφίου στην επιστήμη.
Ο πρόεδρος και τα λοιπά εξωτερικά µέλη του Συμβουλίου εκλέγονται χωριστά το καθένα από τα εσωτερικά µέλη, µε φανερή ψηφοφορία και πλειοψηφία των 4/5 του συνόλου των εσωτερικών µελών.
Οι αντιδράσεις για τη συμμετοχή και εξωτερικών μελών στο Συμβούλιο προέρχονται κυρίως από τμήματα της ακαδημαϊκής κοινότητας, που φοβούνται ότι θα χαθεί ο έλεγχος των ιδρυμάτων. Η επίσημη «νομιμοποιητική βάση» της εν λόγω αλλαγής από την πλευρά της κυβέρνησης, είναι ότι θα ενισχυθούν οι σχέσεις πανεπιστημίου/κοινωνίας και παράλληλα, ο θεσμός του Συμβουλίου εν γένει θα θέσει τέλος στις υφιστάμενες, όπως χαρακτηρίζει, «πελατειακές δομές».
Ποιος ο νέος ρόλος των φοιτητικών παρατάξεων;
Ο εκπρόσωπος των φοιτητών του ιδρύµατος θα εκλέγεται από τους προπτυχιακούς και µεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες. Η θητεία του είναι ετήσια, χωρίς δυνατότητα επανεκλογής. Διευκρινίζεται ωστόσο ότι η εκλογή θα γίνεται σε ενιαίο ψηφοδέλτιο, προκειμένου να αποφευχθεί η «παραταξιακή λογική».
Το ζήτημα της ύπαρξης ή μη των φοιτητικών παρατάξεων και δη ο νέος ρόλος τους σύμφωνα με το νέο σύστημα για τα ΑΕΙ είναι αμφιλεγόμενος. Μέχρι τώρα, ο πρύτανης εκλεγόταν από το σύνολο των φοιτητών, και οι φοιτητικές παρατάξεις δήλωναν άτυπα την προτίμησή τους σε συγκεκριμένους υποψηφίους. Ύστερα από επιμονή της αξιωματικής και ήσσονος αντιπολίτευσης, το νέο σύστημα δεν προβλέπει συμμετοχή των φοιτητών στις πρυτανικές εκλογές αλλά ο εκάστοτε πρύτανης εκλέγεται απευθείας από τα μέλη ΔΕΠ (βλ παρακάτω).
Χαρακτηριστική μάλιστα ήταν η τοποθέτηση του βουλευτή του ΛΑΟΣ Άδωνη Γεωργιάδη, ο οποίος απείλησε με αρνητική ψήφιση επί της αρχής του νομοσχεδίου εάν συμμετέχει στις εκλογές «έστω και ένα φοιτητής». Συγκεκριμένα τόνισε «αν μπει έστω και ένας φοιτητής, εμείς δεν θα ψηφίσουμε επί της αρχής. Για συμβολικούς λόγους, εμείς δεν θέλουμε να ψηφίζει ούτε ένας φοιτητής».
Σε παρόμοια διατύπωση προέβη και ο βουλευτής της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος τόνισε ότι οι φοιτητές δεν πρέπει να συμμετέχουν στις πρυτανικές εκλογές και πηγαίνοντας παραπέρα υπογράμμισε ότι «οι φοιτητικές νεολαίες με την παρούσα μορφή τους δεν βοηθούν το δημόσιο πανεπιστήμιο».
β) Ο πρύτανης εκλέγεται από το σύνολο των μελών ΔΕΠ του ιδρύματος ύστερα από πρόταση μεταξύ 2 ή 3 υποψηφίων που προτείνει το Συμβούλιο για 5ετή θητεία. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αποτελεί τροποποίηση του αρχικού νομοσχεδίου, όπου ο πρύτανης εκλεγόταν από το Συμβούλιο. Ύστερα από πρόταση-προϋπόθεση για την ψήφιση επί της αρχής, που κατέθεσε ο εισηγητής της ΝΔ Άρης Σπηλιωτόπουλος, η τελική διατύπωση περιλαμβάνει το σύνολο των μελών ΔΕΠ κατά τις πρυτανικές εκλογές.
γ) Όσον αφορά στην Σύγκλητο, βασικές αρμοδιότητες αυτής είναι η χάραξη της εκπαιδευτικής και ερευνητικής πολιτικής του ιδρύματος αλλά και η διασφάλιση της ποιότητας στην εκπαιδευτική και ερευνητική διαδικασία.
Όργανα της σχολής (άρθρο 9 σελ.8)
Αναφορικά με τα όργανα της σχολής αυτά είναι: ο κοσμήτορας, η κοσμητεία και η Γενική Συνέλευση.
Υποψήφιοι για τη θέση του κοσµήτορα μπορούν να είναι αναγνωρισμένου κύρους καθηγητές πρώτης βαθµίδας της σχολής µε διοικητική εμπειρία, οι οποίοι υποβάλλουν υποψηφιότητα ύστερα από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, που εκδίδεται από τον πρύτανη. Ο κοσμήτορας εκλέγεται από το Συμβούλιο του Ιδρύµατος και διορίζεται από τον πρύτανη. Ύστερα από τη δημοσιοποίηση της πρόσκλησης, ο πρύτανης ορίζει τριµελή επιτροπή, η οποία αποτελείται από καθηγητές πρώτης βαθµίδας του ιδρύµατος, εκ των οποίων οι δύο ανήκουν στην οικεία σχολή. Η επιτροπή αυτή προβαίνει στις αναγκαίες ενέργειες για την προσέλκυση υποψηφιοτήτων, συγκεντρώνει τις υποψηφιότητες, προσκαλεί τους υποψηφίους σε ακρόαση ανοικτή στην κοινότητα της σχολής και εκθέτει στο Συμβούλιο τα ακαδημαϊκά και διοικητικά προσόντα των υποψηφίων κατ’ αλφαβητική σειρά. Ο κοσμήτορας εκλέγεται µε φανερή ψηφοφορία, µε πλειοψηφία των τεσσάρων/πέµπτων του συνόλου των µελών του Συμβουλίου για θητεία τεσσάρων ετών. Ο κοσμήτορας δεν µπορεί να εκλεγεί για τρίτη συνεχή θητεία. Ο κοσμήτορας µπορεί να παυτεί µε αιτιολογημένη απόφαση του Συμβουλίου του ιδρύµατος.
Αρμοδιότητες:
Ο κοσμήτορας συγκαλεί την κοσμητεία, προεδρεύει των εργασιών της, καταρτίζει την ημερήσια διάταξη και επιβλέπει την εφαρμογή των προγραμμάτων σπουδών καθώς και την τήρηση του καταστατικού του Οργανισµού και του Εσωτερικού Κανονισµού. Ο κοσμήτορας συντάσσει ετήσια έκθεση απολογισμού του έργου του, την οποία υποβάλλει προς έγκριση στη γενική συνέλευση της σχολής.
Η κοσμητεία αποτελείται από: α) τον κοσμήτορα της σχολής,
β) τους διευθυντές των τµηµάτων και
γ) έναν εκπρόσωπο των φοιτητών της σχολής, χωρίς δικαίωµα ψήφου.
Αρμοδιότητες:
Η κοσµητεία έχει τις ακόλουθες αρµοδιότητες:
α) Τη γενική εποπτεία της λειτουργίας της σχολής και των προγραµµάτων σπουδών.
β) Τη χάραξη της γενικής εκπαιδευτικής και ερευνητικής πολιτικής της σχολής,
γ) Τον προγραμματισμό και την εισήγηση προς τον πρύτανη για την προκήρυξη θέσεων καθηγητών όπως και για τη σύνθεση επιτροπών εκλογής η’ εξέλιξης καθηγητών της σχολής
δ) Την κατάρτιση και τη δηµοσίευση των µητρώων που εσωτερικών και εξωτερικών μελών του ιδρύματος.
ε) Την πρόσκληση επισκεπτών καθηγητών,
στ) Την απονοµή τίτλων Επίτιµου Διδάκτορα, Οµότιµου και Επίτιµου Καθηγητή.
Η γενική συνέλευση της σχολής απαρτίζεται από καθηγητές της σχολής. Με τον Οργανισµό κάθε ιδρύµατος ορίζεται ο αριθµός των µελών της συνέλευσης, η δυνατότητα εκ περιτροπής συμμετοχής των καθηγητών της σχολής στη γενική συνέλευση, καθώς και ο τρόπος συγκρότησης και λειτουργίας της. Η γενική συνέλευση έχει τις αρμοδιότητες που ορίζονται στον παρόντα νόµο, καθώς και όσες γνωμοδοτικές αρμοδιότητες ορίζονται για κάθε σχολή µε τον Οργανισµό του ιδρύµατος.
Η δημόσια χρηματοδότηση στα ΑΕΙ:(άρθρο 63 σελ. 31)
Η χρηματοδότηση των Α.Ε.Ι. από τον Κρατικό Προϋπολογισµό κατανέµεται βάσει αντικειµενικών κριτηρίων και δεικτών, όπως τα ακόλουθα:
-ο τοµέας της ανώτατης εκπαίδευσης που ανήκει το ίδρυµα,
-το κόστος σπουδών ανά φοιτητή,
-η διάρκεια των προγραµµάτων σπουδών,
-ο αριθµός των φοιτητών που εγγράφονται ετησίως στο ίδρυµα,
-το γνωστικό αντικείµενο των σπουδών, το µέγεθος,
-η γεωγραφική διασπορά του ιδρύµατος και το υπόλοιπο προηγούµενων χρήσεών του.
Η ποιότητα του ιδρύματος «κίνητρο» για πρόσθετη χρηματοδότηση
Ο νέος νόμος πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση προβλέπει επίσης πρόσθετη χρηματοδότηση για εκείνα ιδρύματα που θα επιδείξουν ιδιαίτερη απόδοση στους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων. Κριτήρια με βάση την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα είναι η αριθμητική σχέση αποφοίτων προς εισερχομένους φοιτητές, η αξιολόγηση του διδακτικού έργου από τους φοιτητές και ο βαθµός της εν γένει ικανοποίησης των φοιτητών, ο αριθµός Κέντρων Αριστείας στην εκπαίδευση και την οργάνωση της µμάθησης, ο αριθµός εγγεγραμμένων σε προγράµµατα δια βίου µάθησης και η πορεία επαγγελµατικής ένταξης των αποφοίτων.
Κριτήρια με βάση τους δείκτες επιτευγμάτων είναι α) η ερευνητική αριστεία, όπως ο αριθµός δημοσιεύσεων ανά καθηγητή, ο αριθµός ετεροαναφορών ανά καθηγητή, ο αριθµός ανά καθηγητή απλών συμμετοχών σε διεθνή ανταγωνιστικά προγράµµατα έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων διεθνών οργανισµών, ο αριθµός ανά καθηγητή συμμετοχών µε συντονιστικό ρόλο σε ανταγωνιστικά προγράµµατα έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων διεθνών οργανισµών, ο αριθµός µε-
λών του επιστημονικού προσωπικού που επιτυγχάνουν χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, ο αριθµός Κέντρων Αριστείας στην έρευνα και ο αριθµός διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού που κατέχει θέσεις στα κεντρικά όργανα διοίκησης διεθνών ακαδημαϊκών ή ερευνητικών οργανισµών ή διεθνών επιστηµονικών εταιρειών και β) η διεθνοποίηση, όπως ο αριθµός αλλοδαπών φοιτη-
τών, ο αριθµός φοιτητών που προσελκύονται στο ίδρυµα µέσω των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραµµάτων, ο αριθµός φοιτητών που αποστέλλονται στο εξωτερικό µέσω ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραµµάτων και ο αριθµός συµφωνιών συνεργασίας µε άλλα Ιδρύµατα Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.
Αξιολόγηση καθηγητών-διαδικασία αξιολόγησης ( άρθρο 21 σελ.14)
Ένα άλλο ζήτημα που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων είναι αυτό της αξιολόγησης των καθηγητών. Οι καθηγητές πρώτης βαθµίδας και οι αναπληρωτές καθηγητές των Α.Ε.Ι. αξιολογούνται κάθε 5 έτη αναφορικά με το ερευνητικό, εκπαιδευτικό, διδακτικό και επιστημονικό έργο τους, καθώς και ως προς την εν γένει προσφορά τους στο ίδρυµα.
Η αξιολόγηση θα πραγματοποιείται από επιτροπές µε βάση αντικειμενικά κριτήρια, όπως, ιδίως, το συγγραφικό έργο, η συμμετοχή σε συνέδρια και ερευνητικά προγράµµατα και η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου.
Οι εν λόγω επιτροπές αξιολόγησης θα απαρτίζονται από 3 καθηγητές ή ερευνητές 1ης βαθμίδας άλλων πανεπιστημίων (ημεδαπής ή αλλοδαπής) που θα έχουν διεθνώς αναγνωρισμένο έργο και θα είναι συναφές με το αντικείμενου του αξιολογουμένου καθηγητή.
Η αξιολόγηση στηρίζεται ιδίως σε έκθεση δραστηριοτήτων για την παρελθούσα πενταετία και έκθεση προγραµµατισµού για την επόµενη πενταετία, βάσει της οποίας γίνεται η επόµενη αξιολόγηση του καθηγητή.
Οι εκθέσεις θα συντάσσονται από τον υπό αξιολόγηση καθηγητή. Για την αξιολόγηση συντάσσεται έκθεση, στην οποία λαµβάνεται υπόψη και η αξιολόγηση του διδακτικού έργου από τους φοιτητές.
Αν η αξιολόγηση είναι θετική, ο αξιολογούμενος µπορεί να επιβραβεύεται σύµφωνα µε τις διαδικασίες του άρθρου 22 και συγκεκριμένα, ο Οργανισµός του ιδρύµατος µπορεί να προβλέπει την καταβολή πρόσθετων παροχών, από ίδιους πόρους του ιδρύµατος, σε καθηγητές που διακρίνονται για τις ερευνητικές ή εκπαιδευτικές τους επιδόσεις και να θέτει τα σχετικά κριτήρια. Οι παροχές αυτές µπορεί να περιλαµβάνουν ιδίως χορήγηση υποτροφιών για διδακτορικούς φοιτητές που εκπονούν τη διδακτορική τους διατριβή υπό την εποπτεία του καθηγητή, έξοδα συμμετοχής σε συνέδρια και προμήθειες εργαστηρίου.
Η διαδικασία για τη χορήγηση των ανωτέρω παροχών και κάθε σχετικό θέµα ρυθµίζονται στον Εσωτερικό Κανονισµό του ιδρύµατος.
Τι επιφέρει η αρνητική αξιολόγηση;
Καθηγητές των οποίων η αξιολόγηση είναι εξαιρετικά αρνητική, µπορεί, µε ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της οικείας κοσμητείας, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του κοσμήτορα, να αποκλείονται εφεξής: α) από τη συμμετοχή σε επιτροπές επιλογής ή εξέλιξης καθηγητών, β) από τη διδασκαλία σε µμεταπτυχιακά προγράµµατα και γ) από την επίβλεψη και την εξέταση διδακτορικών διατριβών.
Αν κατά την αξιολόγηση προκύψουν στοιχεία για παραµέληση των υπηρεσιακών καθηκόντων ή τη διάπραξη άλλου πειθαρχικού παραπτώματος, ο κοσμήτορας υποχρεούται να ενημερώσει τον πρύτανη, ο οποίος προβαίνει στις πειθαρχικές ενέργειες που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις.
Με τον Οργανισµό κάθε ιδρύµατος καθορίζονται τα αντικειμενικά κριτήρια και η διαδικασία αξιολόγησης, η σύνθεση των επιτροπών αξιολόγησης και ο τρόπος ορισµού των αξιολογητών, οι ειδικότερες διαβαθμίσεις της αξιολόγησης, θετικής και αρνητικής, ο τρόπος επιβράβευσης όσων αρίστευσαν, οι ειδικότεροι όροι και η διαδικασία επιβολής των µμέτρων που προβλέπονται στην παράγραφο 4 και κάθε άλλο σχετικό θέµα.
Φοιτητικά δάνεια (άρθρο.54 σελ. 26)
Τα Ιδρύµατα χορηγούν σε φοιτητές τους βραβεία και υποτροφίες, µε κριτήριο την επίδοσή τους στις σπουδές και την ατοµική ή την οικογενειακή οικονοµική τους κατάσταση. Οι ειδικότεροι όροι καθορίζονται από τον Οργανισµό του ιδρύµατος.
Σε φοιτητές πρώτου και δεύτερου κύκλου σπουδών µπορούν να παρέχονται από τα ιδρύµατα στα οποία φοιτούν, ανταποδοτικές υποτροφίες µε υποχρέωση, εκ µέρους των φοιτητών, να προσφέρουν εργασία µε μερική απασχόληση, µέχρι 40 ώρες µηνιαίως σε υπηρεσίες του ιδρύµατος.
Οι φοιτητές πρώτου κύκλου σπουδών έχουν δικαίωµα να λάβουν άτοκο εκπαιδευτικό δάνειο από πιστωτικά ιδρύµατα της χώρας, µε εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.
Προϋποθέσεις για δάνεια- τρόπος αποπληρωμής(άρθρο 54 σελ. 26)
Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση του δανείου στους φοιτητές, που σχετίζονται µε τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του φοιτητή, καθώς και µε την κοινωνική και οικονοµική κατάσταση του ίδιου και της οικογένειάς του, η διαδικασία και ο τρόπος αποπληρωμής του δανείου, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέµα καθορίζονται µε κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων.
Τρεις κύκλοι σπουδών σύμφωνα με την διαδικασία της Μπολόνιας
Η διαδικασία της Μπολόνιας (19η Ιουνίου 1999) αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στο να βοηθήσει να υπάρξει σύγκλιση των διαφορετικών συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προς ένα σύστημα με μεγαλύτερη διαφάνεια που θα βασίζεται σε τρεις κύκλους: Πτυχίο/Bachelor – Master – Διδακτορικό.
Αποσκοπεί στην εισαγωγή ενός συστήματος ακαδημαϊκών τίτλων που είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι και συγκρίσιμοι, στην προώθηση της κινητικότητας των σπουδαστών, των διδασκόντων και των ερευνητών, στην εξασφάλιση υψηλής ποιότητας διδασκαλίας και στην ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής διάστασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Συγκεκριμένα, η διακήρυξη της Μπολόνιας βασίζεται σε 6 δράσεις:
• ένα σύστημα ακαδημαϊκών τίτλων οι οποίοι εύκολα αναγνωρίζονται και συγκρίνονται. Περιλαμβάνει την εφαρμογή ενός κοινού συμπληρώματος διπλώματος με σκοπό τη βελτίωση της διαφάνειας.
• ένα σύστημα που θεμελιώνεται βασικά σε δύο κύκλους: τον πρώτο κύκλο σπουδών που εστιάζεται στην αγορά εργασίας με διάρκεια τουλάχιστον 3 ετών και το δεύτερο κύκλο σπουδών (Master), στον οποίο αποκτούν πρόσβαση μόνον οι απόφοιτοι του πρώτου κύκλου.
Στο νέο νομοσχέδιο (άρθρο 30) διασφαλίζεται η διάκριση των σπουδών σε τρεις κύκλους - προπτυχιακό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό - και δίνεται η διακριτική ευχέρεια στα ιδρύματα θέσπισης μειωμένων κύκλων σπουδών.
• ένα σύστημα σώρευσης και μεταφοράς μονάδων τύπου EΣΜΜ, το οποίο χρησιμοποιείται στο πλαίσιο των ανταλλαγών Erasmus.
Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο (άρθρο 30) ο πρώτος κύκλος σπουδών συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος σπουδών που θα εξασφαλίζει κατ’ ελάχιστο 180 διδακτικές μονάδες. Κάθε ακαδημαϊκό έτος περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν σε τουλάχιστον 60 πιστωτικές μονάδες.
Επίσης δίνεται η δυνατότητα στα ιδρύματα να υιοθετήσουν προγράμματα μειωμένου κύκλου σπουδών που θα βασίζονται σε 120 πιστωτικές μονάδες και θα ολοκληρώνονται με τη χορήγηση τίτλου σύντομου κύκλου σπουδών, ο οποίος δε θα είναι ισότιμος με τον τίτλο σπουδών πρώτου κύκλου.
Ο δεύτερος και ο τρίτος κύκλος σπουδών περιλαμβάνει πρόγραμμα σπουδών που ανταποκρίνεται κατ’ ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 πιστωτικές μονάδες και ολοκληρώνεται με τη χορήγηση μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος, αντίστοιχα.
• την κινητικότητα των σπουδαστών, των διδασκόντων και των ερευνητών: την εξάλειψη όλων των φραγμών στην ελευθερία κυκλοφορίας
• τη συνεργασία σε θέματα εξασφάλισης της ποιότητας.
• την ευρωπαϊκή διάσταση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: την αύξηση του αριθμού των διδακτικών ενοτήτων και των μαθημάτων και των κλάδων των οποίων το περιεχόμενο, ο προσανατολισμός ή η οργάνωση χαρακτηρίζονται από μια ευρωπαϊκή διάσταση.
Στα άρθρα 40 και 41 του νέου νομοσχεδίου δίνεται έμφαση στην εκπόνηση προγραμμάτων συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων με άλλα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής και τα οποία οδηγούν στη χορήγηση τίτλων σπουδών.
Διαφάνεια στα ΑΕΙ, «όλα στο διαδίκτυο» (άρθρο 15 σελίδα 11)
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται βάσει του νέου Νόμου-Πλαισίου στις διαδικασίες «διαφάνειας-δημοσιότητας» αναφορικά με τα διοικητικά όργανα και τις αποφάσεις τους. Κάθε πληροφορία/απόφαση υποχρεούται το πανεπιστήμιο να την «αναρτά στο διαδίκτυο» ενώ αξίζει να επισημανθεί ότι «καμία απόφαση δεν μπορεί να εφαρμοστεί εάν δεν δημοσιοποιηθεί πρώτα στην ιστοσελίδα του ιδρύματος», συμπεριλαμβανομένων και των ετήσιων απολογισμών πρυτάνεων και κοσμητόρων.
Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου – Διαχείριση λοιπών πόρων (άρθρα 58 – 59 σελίδες 27-30)
Ο νόμος πλαίσιο προβλέπει επίσης σύσταση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου με τη μορφή ανώνυμης εταιρίας για τη διαχείριση λοιπών πόρων των ΑΕΙ, όπως πρόσοδοι που προέρχονται από την αξιοποίηση της περιουσίας τους, χρηματοδοτήσεις για επιστημονική έρευνα, δωρεές, κληρονομίες και έσοδα από κάθε άλλη πηγή.
Πρωταρχικός σκοπός του Ν.Π.Ι.Δ. είναι η πλήρης καταγραφή της κινητής και ακίνητης περιουσίας του ιδρύματος, η αύξηση και η διαχείρισή της με σκοπό την κάλυψη ερευνητικών, εκπαιδευτικών και άλλων επιμορφωτικών έργων, όπως και η βέλτιστη παροχή υπηρεσιών φοιτητικής μέριμνας.
Διοίκηση Ν.Π.Ι.Δ.
Το Ν.Π.Ι.Δ. θα διοικείται από 7μελές συμβούλιο, με τριετή θητεία, το οποίο αποτελείται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο, τον διευθύνοντα σύμβουλο και άλλα τέσσερα μέλη ανωτάτης εκπαίδευσης. Ο πρόεδρος ορίζεται με απόφαση του Συμβουλίου ύστερα από εισήγηση του πρύτανη, όντας ένας εκ των αναπληρωτών του πρύτανη, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος και τα λοιπά μέλη του διοικητικού συμβουλίου εκλέγονται από το Συμβούλιο του ιδρύματος μετά από δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος του Συμβουλίου και εισήγηση επιτροπής αξιολόγησης.
Η κυβέρνηση τονίζει ότι με την ίδρυση του Ν.Π.Ι.Δ. επιδιώκεται η ενίσχυση της ευελιξίας των ιδρυμάτων καθώς και η δυνατότητά τους για δημιουργία νέων πόρων και η αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους. Ο πυρήνας του άρθρου 16, που είναι η παροχή εκπαίδευσης και έρευνας από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, παραμένει αναλλοίωτος.
Επώνυμες έδρες (άρθρο 47, σελίδα 24)
Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης τη δυνατότητα ίδρυσης επώνυμης έδρας διδασκαλίας και έρευνας σε συγκεκριμένη γνωστική περιοχή μετά από δωρεά φυσικού η’ νομικού προσώπου για την κάλυψη της γενικής χρηματοδότησης της έρευνας. Προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας της επώνυμης έδρας καθορίζονται στον Οργανισμό του ιδρύματος.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του υπουργείου η επιλογή του διδάσκοντος και το περιεχόμενο του διδασκόμενου μαθήματος παραμένουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ιδρύματος, καθώς ο δωρητής δε φέρει καμία ανάμειξη στη διαδικασία.
Σύμφωνα με έκθεση της Ένωσης Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2011 (βλ EurActiv.gr 23.06.2011), με τίτλο «Οι Διεθνείς Κατατάξεις των Πανεπιστημίων και ο αντίκτυπός τους», διαπιστώθηκε ότι οι παγκόσμιες κατατάξεις (συμπεριλαμβανομένων της Ακαδημίας της Σαγκάης και της Times Higher Education) ευνοούν τα πανεπιστήμια από αγγλοσαξονικές χώρες διότι οι εργασίες σε άλλες γλώσσες αναφέρονται λιγότερο, δίδοντας στους μη αγγλοσάξονες ακαδημαϊκούς χαμηλότερη βαθμολογία. Εντός του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προβεί σε προτάσεις για την παγκόσμια κατάταξη των πανεπιστημίων, ενώ οι φωνές περί θέσπισης ενός αποκλειστικά Ευρωπαϊκού Πίνακα Κατάταξης των Πανεπιστημίων κερδίζουν ολοένα έδαφος.
Στο ίδιο μήκος κύματος, το 2008 η Γαλλική Γερουσία σε έκθεσή της τόνισε ότι δίδεται υπερβολική έμφαση στα αγγλόφωνα πανεπιστήμια καθώς και ότι υπάρχει προκατάληψη έναντι των μη αγγλόφωνων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Υπογράμμισε επίσης ότι συγκεκριμένα ο Πίνακας της Σαγκάης «μόνο εν μέρει και ατελώς αντανακλά την πραγματικότητα».
Η περίπτωση των ελληνικών πανεπιστημίων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς παρατηρείται πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια στους διεθνείς πίνακες κατατάξεων.
Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με την εταιρεία QS (Quacquarelli Symonds), κανένα ελληνικό πανεπιστήμιο δεν κατάφερε να ενταχθεί στα 300 καλύτερα παγκοσμίως για την περίοδο 2011-2012. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ κατετάγη 286ο το 2010, την επόμενη χρονιά (2011) ήρθε 387ο, έπεσε δηλαδή 101 θέσεις.
Παρομοίως, το The (Times Higher Education) World University Rankings έκρινε ότι για την περίοδο 2010-2011, επίσης κανένα ελληνικό πανεπιστήμιο δεν περιλαμβάνεται στα 200 πρώτα
Φοίτηση
Το τέλος των «αιώνιων» φοιτητών
(άρθρο 2 β, γ σελίδα 1, άρθρο 33 παρ.2 σελίδα 19)
Το νέο σύστημα των ΑΕΙ θέτει τέλος στο φαινόμενο της «αιώνιας φοίτησης», που επί πολλά χρόνια ζημίωνε οικονομικά το δημόσιο και τροφοδοτούσε μια διαδικασία αντιπαραγωγικών αποτελεσμάτων.
Προβλέπεται δυνατότητα προσαύξησης της φοίτησής έως τέσσερα 6μηνα
(2 πρόσθετα χρόνια) αλλά και δυνατότητα διαγραφής του φοιτητή από την σχολή σε περίπτωση μη εγγραφής για δυο συνεχόμενα 6μηνα και μάλιστα αυτοδικαίως.
Εξαίρεση από τον κανόνα των 2 πρόσθετων ετών φοίτησης, έχουν οι φοιτητές μερικής φοίτησης, οι οποίοι είναι όσοι εργάζονται αποδεδειγμένα τουλάχιστον 20 ώρες την εβδομάδα και των οποίων η διάρκεια φοίτησης μπορεί να είναι διπλή από αυτήν του ενδεικτικού προγράμματος σπουδών που παρακολουθούν (πχ εάν το πρόγραμμα σπουδών είναι 4 έτη οι φοιτητές μερικής φοίτησης θα έχουν τη δυνατότητα να επιμηκύνουν τις σπουδές τους σε 8 χρόνια και όχι σε 6).
Για να δείτε τι ισχύει για τους υπάρχοντες φοιτητές πατήστε εδώ.
«Σιωπηρή» κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου (άρθρο 3 σελίδα 2)
Αίσθηση ωστόσο προκαλεί το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία αναφορά για το πανεπιστημιακό άσυλο. Μετά από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις και συγκρούσεις μεταξύ πολιτικών κομμάτων και συγκεκριμένων τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας, η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, συχνά «θύμα» του εκάστοτε πολιτικού κόστους, είναι πλέον μια πραγματικότητα. Ωστόσο, κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και την διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. Από την άλλη όμως, επισημαίνεται ότι σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των ΑΕΙ εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία.
Σχόλιο
Αξιοσημείωτη είναι η άποψη πολλών αναλυτών, ότι η συγκεκριμένη περίοδος οικονομικής κρίσης αποτελεί το πλέον πρόσφορο έδαφος για τέτοιου είδους ριζοσπαστικές αλλαγές, στα πλαίσια της συλλήβδην αναμόρφωσης της κοινωνικής συμπεριφοράς, αρχής γενομένης από τις νέες γενιές.
Όργανα του ιδρύματος- Ο νέος θεσμός του Συμβουλίου (άρθρο 8 σελίδα 5)
Ο νέος νόμος για τα ΑΕΙ προβλέπει επίσης τη θέσπιση ενός νέου οργάνου, αυτό του Συμβουλίου, με αυξημένες αρμοδιότητες, που αλλάζει την διοικητική δομή των πανεπιστημίων. Συγκεκριμένα:
Τα όργανα του ιδρύματος είναι:
α) το Συμβούλιο,
β) ο πρύτανης και
γ) η Σύγκλητος
α) Ο νέος θεσμός του Συμβουλίου αποτελείται από 15 µέλη. Σε ιδρύματα στα οποία ο αριθμός των καθηγητών πρώτης βαθμίδας είναι μικρότερος των 50, τα µέλη του Συμβουλίου είναι 11. Η θητεία των µελών του Συμβουλίου συνεχίζεται ως τη λήξη της, ανεξαρτήτως αν έχει μεταβληθεί ο αριθμός των καθηγητών πρώτης βαθμίδας του ιδρύματος. Τα 9 ή 7 µέλη του 15μελούς ή του 11μελούς Συμβουλίου αντίστοιχα, είναι εσωτερικά µέλη του ιδρύματος εκ των οποίων 8 ή 6 µέλη, αντίστοιχα, είναι καθηγητές πρώτης βαθμίδας ή αναπληρωτές καθηγητές και 1 µέλος είναι εκπρόσωπος των φοιτητών του ιδρύματος. Τα υπόλοιπα 6 ή 4 µέλη, αντίστοιχα, είναι εξωτερικά.
Η θητεία
Η θητεία των μελών του Συμβουλίου είναι 4ετής και δεν επιτρέπεται η εκλογή τους για τρίτη συνεχόμενη θητεία στο συμβούλιο του ίδιου ιδρύματος
Τα εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου
Υποψήφια εσωτερικά µέλη του Συµβουλίου µπορούν να είναι όλοι οι πλήρους απασχόλησης καθηγητές πρώτης βαθμίδας και αναπληρωτές καθηγητές του ιδρύµατος. Τα εσωτερικά µέλη εκλέγονται από το σύνολο των καθηγητών του οικείου ιδρύματος µε ενιαίο ψηφοδέλτιο.
Εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου
Για την εκλογή εξωτερικού μέλους, βασικό κριτήριο είναι η ευρεία αναγνώριση του υποψηφίου στην επιστήμη.
Ο πρόεδρος και τα λοιπά εξωτερικά µέλη του Συμβουλίου εκλέγονται χωριστά το καθένα από τα εσωτερικά µέλη, µε φανερή ψηφοφορία και πλειοψηφία των 4/5 του συνόλου των εσωτερικών µελών.
Οι αντιδράσεις για τη συμμετοχή και εξωτερικών μελών στο Συμβούλιο προέρχονται κυρίως από τμήματα της ακαδημαϊκής κοινότητας, που φοβούνται ότι θα χαθεί ο έλεγχος των ιδρυμάτων. Η επίσημη «νομιμοποιητική βάση» της εν λόγω αλλαγής από την πλευρά της κυβέρνησης, είναι ότι θα ενισχυθούν οι σχέσεις πανεπιστημίου/κοινωνίας και παράλληλα, ο θεσμός του Συμβουλίου εν γένει θα θέσει τέλος στις υφιστάμενες, όπως χαρακτηρίζει, «πελατειακές δομές».
Ποιος ο νέος ρόλος των φοιτητικών παρατάξεων;
Ο εκπρόσωπος των φοιτητών του ιδρύµατος θα εκλέγεται από τους προπτυχιακούς και µεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες. Η θητεία του είναι ετήσια, χωρίς δυνατότητα επανεκλογής. Διευκρινίζεται ωστόσο ότι η εκλογή θα γίνεται σε ενιαίο ψηφοδέλτιο, προκειμένου να αποφευχθεί η «παραταξιακή λογική».
Το ζήτημα της ύπαρξης ή μη των φοιτητικών παρατάξεων και δη ο νέος ρόλος τους σύμφωνα με το νέο σύστημα για τα ΑΕΙ είναι αμφιλεγόμενος. Μέχρι τώρα, ο πρύτανης εκλεγόταν από το σύνολο των φοιτητών, και οι φοιτητικές παρατάξεις δήλωναν άτυπα την προτίμησή τους σε συγκεκριμένους υποψηφίους. Ύστερα από επιμονή της αξιωματικής και ήσσονος αντιπολίτευσης, το νέο σύστημα δεν προβλέπει συμμετοχή των φοιτητών στις πρυτανικές εκλογές αλλά ο εκάστοτε πρύτανης εκλέγεται απευθείας από τα μέλη ΔΕΠ (βλ παρακάτω).
Χαρακτηριστική μάλιστα ήταν η τοποθέτηση του βουλευτή του ΛΑΟΣ Άδωνη Γεωργιάδη, ο οποίος απείλησε με αρνητική ψήφιση επί της αρχής του νομοσχεδίου εάν συμμετέχει στις εκλογές «έστω και ένα φοιτητής». Συγκεκριμένα τόνισε «αν μπει έστω και ένας φοιτητής, εμείς δεν θα ψηφίσουμε επί της αρχής. Για συμβολικούς λόγους, εμείς δεν θέλουμε να ψηφίζει ούτε ένας φοιτητής».
Σε παρόμοια διατύπωση προέβη και ο βουλευτής της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος τόνισε ότι οι φοιτητές δεν πρέπει να συμμετέχουν στις πρυτανικές εκλογές και πηγαίνοντας παραπέρα υπογράμμισε ότι «οι φοιτητικές νεολαίες με την παρούσα μορφή τους δεν βοηθούν το δημόσιο πανεπιστήμιο».
β) Ο πρύτανης εκλέγεται από το σύνολο των μελών ΔΕΠ του ιδρύματος ύστερα από πρόταση μεταξύ 2 ή 3 υποψηφίων που προτείνει το Συμβούλιο για 5ετή θητεία. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αποτελεί τροποποίηση του αρχικού νομοσχεδίου, όπου ο πρύτανης εκλεγόταν από το Συμβούλιο. Ύστερα από πρόταση-προϋπόθεση για την ψήφιση επί της αρχής, που κατέθεσε ο εισηγητής της ΝΔ Άρης Σπηλιωτόπουλος, η τελική διατύπωση περιλαμβάνει το σύνολο των μελών ΔΕΠ κατά τις πρυτανικές εκλογές.
γ) Όσον αφορά στην Σύγκλητο, βασικές αρμοδιότητες αυτής είναι η χάραξη της εκπαιδευτικής και ερευνητικής πολιτικής του ιδρύματος αλλά και η διασφάλιση της ποιότητας στην εκπαιδευτική και ερευνητική διαδικασία.
Όργανα της σχολής (άρθρο 9 σελ.8)
Αναφορικά με τα όργανα της σχολής αυτά είναι: ο κοσμήτορας, η κοσμητεία και η Γενική Συνέλευση.
Υποψήφιοι για τη θέση του κοσµήτορα μπορούν να είναι αναγνωρισμένου κύρους καθηγητές πρώτης βαθµίδας της σχολής µε διοικητική εμπειρία, οι οποίοι υποβάλλουν υποψηφιότητα ύστερα από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, που εκδίδεται από τον πρύτανη. Ο κοσμήτορας εκλέγεται από το Συμβούλιο του Ιδρύµατος και διορίζεται από τον πρύτανη. Ύστερα από τη δημοσιοποίηση της πρόσκλησης, ο πρύτανης ορίζει τριµελή επιτροπή, η οποία αποτελείται από καθηγητές πρώτης βαθµίδας του ιδρύµατος, εκ των οποίων οι δύο ανήκουν στην οικεία σχολή. Η επιτροπή αυτή προβαίνει στις αναγκαίες ενέργειες για την προσέλκυση υποψηφιοτήτων, συγκεντρώνει τις υποψηφιότητες, προσκαλεί τους υποψηφίους σε ακρόαση ανοικτή στην κοινότητα της σχολής και εκθέτει στο Συμβούλιο τα ακαδημαϊκά και διοικητικά προσόντα των υποψηφίων κατ’ αλφαβητική σειρά. Ο κοσμήτορας εκλέγεται µε φανερή ψηφοφορία, µε πλειοψηφία των τεσσάρων/πέµπτων του συνόλου των µελών του Συμβουλίου για θητεία τεσσάρων ετών. Ο κοσμήτορας δεν µπορεί να εκλεγεί για τρίτη συνεχή θητεία. Ο κοσμήτορας µπορεί να παυτεί µε αιτιολογημένη απόφαση του Συμβουλίου του ιδρύµατος.
Αρμοδιότητες:
Ο κοσμήτορας συγκαλεί την κοσμητεία, προεδρεύει των εργασιών της, καταρτίζει την ημερήσια διάταξη και επιβλέπει την εφαρμογή των προγραμμάτων σπουδών καθώς και την τήρηση του καταστατικού του Οργανισµού και του Εσωτερικού Κανονισµού. Ο κοσμήτορας συντάσσει ετήσια έκθεση απολογισμού του έργου του, την οποία υποβάλλει προς έγκριση στη γενική συνέλευση της σχολής.
Η κοσμητεία αποτελείται από: α) τον κοσμήτορα της σχολής,
β) τους διευθυντές των τµηµάτων και
γ) έναν εκπρόσωπο των φοιτητών της σχολής, χωρίς δικαίωµα ψήφου.
Αρμοδιότητες:
Η κοσµητεία έχει τις ακόλουθες αρµοδιότητες:
α) Τη γενική εποπτεία της λειτουργίας της σχολής και των προγραµµάτων σπουδών.
β) Τη χάραξη της γενικής εκπαιδευτικής και ερευνητικής πολιτικής της σχολής,
γ) Τον προγραμματισμό και την εισήγηση προς τον πρύτανη για την προκήρυξη θέσεων καθηγητών όπως και για τη σύνθεση επιτροπών εκλογής η’ εξέλιξης καθηγητών της σχολής
δ) Την κατάρτιση και τη δηµοσίευση των µητρώων που εσωτερικών και εξωτερικών μελών του ιδρύματος.
ε) Την πρόσκληση επισκεπτών καθηγητών,
στ) Την απονοµή τίτλων Επίτιµου Διδάκτορα, Οµότιµου και Επίτιµου Καθηγητή.
Η γενική συνέλευση της σχολής απαρτίζεται από καθηγητές της σχολής. Με τον Οργανισµό κάθε ιδρύµατος ορίζεται ο αριθµός των µελών της συνέλευσης, η δυνατότητα εκ περιτροπής συμμετοχής των καθηγητών της σχολής στη γενική συνέλευση, καθώς και ο τρόπος συγκρότησης και λειτουργίας της. Η γενική συνέλευση έχει τις αρμοδιότητες που ορίζονται στον παρόντα νόµο, καθώς και όσες γνωμοδοτικές αρμοδιότητες ορίζονται για κάθε σχολή µε τον Οργανισµό του ιδρύµατος.
Η δημόσια χρηματοδότηση στα ΑΕΙ:(άρθρο 63 σελ. 31)
Η χρηματοδότηση των Α.Ε.Ι. από τον Κρατικό Προϋπολογισµό κατανέµεται βάσει αντικειµενικών κριτηρίων και δεικτών, όπως τα ακόλουθα:
-ο τοµέας της ανώτατης εκπαίδευσης που ανήκει το ίδρυµα,
-το κόστος σπουδών ανά φοιτητή,
-η διάρκεια των προγραµµάτων σπουδών,
-ο αριθµός των φοιτητών που εγγράφονται ετησίως στο ίδρυµα,
-το γνωστικό αντικείµενο των σπουδών, το µέγεθος,
-η γεωγραφική διασπορά του ιδρύµατος και το υπόλοιπο προηγούµενων χρήσεών του.
Η ποιότητα του ιδρύματος «κίνητρο» για πρόσθετη χρηματοδότηση
Ο νέος νόμος πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση προβλέπει επίσης πρόσθετη χρηματοδότηση για εκείνα ιδρύματα που θα επιδείξουν ιδιαίτερη απόδοση στους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων. Κριτήρια με βάση την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα είναι η αριθμητική σχέση αποφοίτων προς εισερχομένους φοιτητές, η αξιολόγηση του διδακτικού έργου από τους φοιτητές και ο βαθµός της εν γένει ικανοποίησης των φοιτητών, ο αριθµός Κέντρων Αριστείας στην εκπαίδευση και την οργάνωση της µμάθησης, ο αριθµός εγγεγραμμένων σε προγράµµατα δια βίου µάθησης και η πορεία επαγγελµατικής ένταξης των αποφοίτων.
Κριτήρια με βάση τους δείκτες επιτευγμάτων είναι α) η ερευνητική αριστεία, όπως ο αριθµός δημοσιεύσεων ανά καθηγητή, ο αριθµός ετεροαναφορών ανά καθηγητή, ο αριθµός ανά καθηγητή απλών συμμετοχών σε διεθνή ανταγωνιστικά προγράµµατα έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων διεθνών οργανισµών, ο αριθµός ανά καθηγητή συμμετοχών µε συντονιστικό ρόλο σε ανταγωνιστικά προγράµµατα έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων διεθνών οργανισµών, ο αριθµός µε-
λών του επιστημονικού προσωπικού που επιτυγχάνουν χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, ο αριθµός Κέντρων Αριστείας στην έρευνα και ο αριθµός διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού που κατέχει θέσεις στα κεντρικά όργανα διοίκησης διεθνών ακαδημαϊκών ή ερευνητικών οργανισµών ή διεθνών επιστηµονικών εταιρειών και β) η διεθνοποίηση, όπως ο αριθµός αλλοδαπών φοιτη-
τών, ο αριθµός φοιτητών που προσελκύονται στο ίδρυµα µέσω των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραµµάτων, ο αριθµός φοιτητών που αποστέλλονται στο εξωτερικό µέσω ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραµµάτων και ο αριθµός συµφωνιών συνεργασίας µε άλλα Ιδρύµατα Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.
Αξιολόγηση καθηγητών-διαδικασία αξιολόγησης ( άρθρο 21 σελ.14)
Ένα άλλο ζήτημα που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων είναι αυτό της αξιολόγησης των καθηγητών. Οι καθηγητές πρώτης βαθµίδας και οι αναπληρωτές καθηγητές των Α.Ε.Ι. αξιολογούνται κάθε 5 έτη αναφορικά με το ερευνητικό, εκπαιδευτικό, διδακτικό και επιστημονικό έργο τους, καθώς και ως προς την εν γένει προσφορά τους στο ίδρυµα.
Η αξιολόγηση θα πραγματοποιείται από επιτροπές µε βάση αντικειμενικά κριτήρια, όπως, ιδίως, το συγγραφικό έργο, η συμμετοχή σε συνέδρια και ερευνητικά προγράµµατα και η ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου.
Οι εν λόγω επιτροπές αξιολόγησης θα απαρτίζονται από 3 καθηγητές ή ερευνητές 1ης βαθμίδας άλλων πανεπιστημίων (ημεδαπής ή αλλοδαπής) που θα έχουν διεθνώς αναγνωρισμένο έργο και θα είναι συναφές με το αντικείμενου του αξιολογουμένου καθηγητή.
Η αξιολόγηση στηρίζεται ιδίως σε έκθεση δραστηριοτήτων για την παρελθούσα πενταετία και έκθεση προγραµµατισµού για την επόµενη πενταετία, βάσει της οποίας γίνεται η επόµενη αξιολόγηση του καθηγητή.
Οι εκθέσεις θα συντάσσονται από τον υπό αξιολόγηση καθηγητή. Για την αξιολόγηση συντάσσεται έκθεση, στην οποία λαµβάνεται υπόψη και η αξιολόγηση του διδακτικού έργου από τους φοιτητές.
Αν η αξιολόγηση είναι θετική, ο αξιολογούμενος µπορεί να επιβραβεύεται σύµφωνα µε τις διαδικασίες του άρθρου 22 και συγκεκριμένα, ο Οργανισµός του ιδρύµατος µπορεί να προβλέπει την καταβολή πρόσθετων παροχών, από ίδιους πόρους του ιδρύµατος, σε καθηγητές που διακρίνονται για τις ερευνητικές ή εκπαιδευτικές τους επιδόσεις και να θέτει τα σχετικά κριτήρια. Οι παροχές αυτές µπορεί να περιλαµβάνουν ιδίως χορήγηση υποτροφιών για διδακτορικούς φοιτητές που εκπονούν τη διδακτορική τους διατριβή υπό την εποπτεία του καθηγητή, έξοδα συμμετοχής σε συνέδρια και προμήθειες εργαστηρίου.
Η διαδικασία για τη χορήγηση των ανωτέρω παροχών και κάθε σχετικό θέµα ρυθµίζονται στον Εσωτερικό Κανονισµό του ιδρύµατος.
Τι επιφέρει η αρνητική αξιολόγηση;
Καθηγητές των οποίων η αξιολόγηση είναι εξαιρετικά αρνητική, µπορεί, µε ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της οικείας κοσμητείας, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του κοσμήτορα, να αποκλείονται εφεξής: α) από τη συμμετοχή σε επιτροπές επιλογής ή εξέλιξης καθηγητών, β) από τη διδασκαλία σε µμεταπτυχιακά προγράµµατα και γ) από την επίβλεψη και την εξέταση διδακτορικών διατριβών.
Αν κατά την αξιολόγηση προκύψουν στοιχεία για παραµέληση των υπηρεσιακών καθηκόντων ή τη διάπραξη άλλου πειθαρχικού παραπτώματος, ο κοσμήτορας υποχρεούται να ενημερώσει τον πρύτανη, ο οποίος προβαίνει στις πειθαρχικές ενέργειες που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις.
Με τον Οργανισµό κάθε ιδρύµατος καθορίζονται τα αντικειμενικά κριτήρια και η διαδικασία αξιολόγησης, η σύνθεση των επιτροπών αξιολόγησης και ο τρόπος ορισµού των αξιολογητών, οι ειδικότερες διαβαθμίσεις της αξιολόγησης, θετικής και αρνητικής, ο τρόπος επιβράβευσης όσων αρίστευσαν, οι ειδικότεροι όροι και η διαδικασία επιβολής των µμέτρων που προβλέπονται στην παράγραφο 4 και κάθε άλλο σχετικό θέµα.
Φοιτητικά δάνεια (άρθρο.54 σελ. 26)
Τα Ιδρύµατα χορηγούν σε φοιτητές τους βραβεία και υποτροφίες, µε κριτήριο την επίδοσή τους στις σπουδές και την ατοµική ή την οικογενειακή οικονοµική τους κατάσταση. Οι ειδικότεροι όροι καθορίζονται από τον Οργανισµό του ιδρύµατος.
Σε φοιτητές πρώτου και δεύτερου κύκλου σπουδών µπορούν να παρέχονται από τα ιδρύµατα στα οποία φοιτούν, ανταποδοτικές υποτροφίες µε υποχρέωση, εκ µέρους των φοιτητών, να προσφέρουν εργασία µε μερική απασχόληση, µέχρι 40 ώρες µηνιαίως σε υπηρεσίες του ιδρύµατος.
Οι φοιτητές πρώτου κύκλου σπουδών έχουν δικαίωµα να λάβουν άτοκο εκπαιδευτικό δάνειο από πιστωτικά ιδρύµατα της χώρας, µε εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.
Προϋποθέσεις για δάνεια- τρόπος αποπληρωμής(άρθρο 54 σελ. 26)
Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση του δανείου στους φοιτητές, που σχετίζονται µε τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του φοιτητή, καθώς και µε την κοινωνική και οικονοµική κατάσταση του ίδιου και της οικογένειάς του, η διαδικασία και ο τρόπος αποπληρωμής του δανείου, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέµα καθορίζονται µε κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων.
Τρεις κύκλοι σπουδών σύμφωνα με την διαδικασία της Μπολόνιας
Η διαδικασία της Μπολόνιας (19η Ιουνίου 1999) αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στο να βοηθήσει να υπάρξει σύγκλιση των διαφορετικών συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προς ένα σύστημα με μεγαλύτερη διαφάνεια που θα βασίζεται σε τρεις κύκλους: Πτυχίο/Bachelor – Master – Διδακτορικό.
Αποσκοπεί στην εισαγωγή ενός συστήματος ακαδημαϊκών τίτλων που είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι και συγκρίσιμοι, στην προώθηση της κινητικότητας των σπουδαστών, των διδασκόντων και των ερευνητών, στην εξασφάλιση υψηλής ποιότητας διδασκαλίας και στην ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής διάστασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Συγκεκριμένα, η διακήρυξη της Μπολόνιας βασίζεται σε 6 δράσεις:
• ένα σύστημα ακαδημαϊκών τίτλων οι οποίοι εύκολα αναγνωρίζονται και συγκρίνονται. Περιλαμβάνει την εφαρμογή ενός κοινού συμπληρώματος διπλώματος με σκοπό τη βελτίωση της διαφάνειας.
• ένα σύστημα που θεμελιώνεται βασικά σε δύο κύκλους: τον πρώτο κύκλο σπουδών που εστιάζεται στην αγορά εργασίας με διάρκεια τουλάχιστον 3 ετών και το δεύτερο κύκλο σπουδών (Master), στον οποίο αποκτούν πρόσβαση μόνον οι απόφοιτοι του πρώτου κύκλου.
Στο νέο νομοσχέδιο (άρθρο 30) διασφαλίζεται η διάκριση των σπουδών σε τρεις κύκλους - προπτυχιακό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό - και δίνεται η διακριτική ευχέρεια στα ιδρύματα θέσπισης μειωμένων κύκλων σπουδών.
• ένα σύστημα σώρευσης και μεταφοράς μονάδων τύπου EΣΜΜ, το οποίο χρησιμοποιείται στο πλαίσιο των ανταλλαγών Erasmus.
Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο (άρθρο 30) ο πρώτος κύκλος σπουδών συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος σπουδών που θα εξασφαλίζει κατ’ ελάχιστο 180 διδακτικές μονάδες. Κάθε ακαδημαϊκό έτος περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν σε τουλάχιστον 60 πιστωτικές μονάδες.
Επίσης δίνεται η δυνατότητα στα ιδρύματα να υιοθετήσουν προγράμματα μειωμένου κύκλου σπουδών που θα βασίζονται σε 120 πιστωτικές μονάδες και θα ολοκληρώνονται με τη χορήγηση τίτλου σύντομου κύκλου σπουδών, ο οποίος δε θα είναι ισότιμος με τον τίτλο σπουδών πρώτου κύκλου.
Ο δεύτερος και ο τρίτος κύκλος σπουδών περιλαμβάνει πρόγραμμα σπουδών που ανταποκρίνεται κατ’ ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 πιστωτικές μονάδες και ολοκληρώνεται με τη χορήγηση μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος, αντίστοιχα.
• την κινητικότητα των σπουδαστών, των διδασκόντων και των ερευνητών: την εξάλειψη όλων των φραγμών στην ελευθερία κυκλοφορίας
• τη συνεργασία σε θέματα εξασφάλισης της ποιότητας.
• την ευρωπαϊκή διάσταση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: την αύξηση του αριθμού των διδακτικών ενοτήτων και των μαθημάτων και των κλάδων των οποίων το περιεχόμενο, ο προσανατολισμός ή η οργάνωση χαρακτηρίζονται από μια ευρωπαϊκή διάσταση.
Στα άρθρα 40 και 41 του νέου νομοσχεδίου δίνεται έμφαση στην εκπόνηση προγραμμάτων συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων με άλλα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής και τα οποία οδηγούν στη χορήγηση τίτλων σπουδών.
Διαφάνεια στα ΑΕΙ, «όλα στο διαδίκτυο» (άρθρο 15 σελίδα 11)
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται βάσει του νέου Νόμου-Πλαισίου στις διαδικασίες «διαφάνειας-δημοσιότητας» αναφορικά με τα διοικητικά όργανα και τις αποφάσεις τους. Κάθε πληροφορία/απόφαση υποχρεούται το πανεπιστήμιο να την «αναρτά στο διαδίκτυο» ενώ αξίζει να επισημανθεί ότι «καμία απόφαση δεν μπορεί να εφαρμοστεί εάν δεν δημοσιοποιηθεί πρώτα στην ιστοσελίδα του ιδρύματος», συμπεριλαμβανομένων και των ετήσιων απολογισμών πρυτάνεων και κοσμητόρων.
Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου – Διαχείριση λοιπών πόρων (άρθρα 58 – 59 σελίδες 27-30)
Ο νόμος πλαίσιο προβλέπει επίσης σύσταση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου με τη μορφή ανώνυμης εταιρίας για τη διαχείριση λοιπών πόρων των ΑΕΙ, όπως πρόσοδοι που προέρχονται από την αξιοποίηση της περιουσίας τους, χρηματοδοτήσεις για επιστημονική έρευνα, δωρεές, κληρονομίες και έσοδα από κάθε άλλη πηγή.
Πρωταρχικός σκοπός του Ν.Π.Ι.Δ. είναι η πλήρης καταγραφή της κινητής και ακίνητης περιουσίας του ιδρύματος, η αύξηση και η διαχείρισή της με σκοπό την κάλυψη ερευνητικών, εκπαιδευτικών και άλλων επιμορφωτικών έργων, όπως και η βέλτιστη παροχή υπηρεσιών φοιτητικής μέριμνας.
Διοίκηση Ν.Π.Ι.Δ.
Το Ν.Π.Ι.Δ. θα διοικείται από 7μελές συμβούλιο, με τριετή θητεία, το οποίο αποτελείται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο, τον διευθύνοντα σύμβουλο και άλλα τέσσερα μέλη ανωτάτης εκπαίδευσης. Ο πρόεδρος ορίζεται με απόφαση του Συμβουλίου ύστερα από εισήγηση του πρύτανη, όντας ένας εκ των αναπληρωτών του πρύτανη, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος και τα λοιπά μέλη του διοικητικού συμβουλίου εκλέγονται από το Συμβούλιο του ιδρύματος μετά από δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος του Συμβουλίου και εισήγηση επιτροπής αξιολόγησης.
Η κυβέρνηση τονίζει ότι με την ίδρυση του Ν.Π.Ι.Δ. επιδιώκεται η ενίσχυση της ευελιξίας των ιδρυμάτων καθώς και η δυνατότητά τους για δημιουργία νέων πόρων και η αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους. Ο πυρήνας του άρθρου 16, που είναι η παροχή εκπαίδευσης και έρευνας από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, παραμένει αναλλοίωτος.
Επώνυμες έδρες (άρθρο 47, σελίδα 24)
Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης τη δυνατότητα ίδρυσης επώνυμης έδρας διδασκαλίας και έρευνας σε συγκεκριμένη γνωστική περιοχή μετά από δωρεά φυσικού η’ νομικού προσώπου για την κάλυψη της γενικής χρηματοδότησης της έρευνας. Προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας της επώνυμης έδρας καθορίζονται στον Οργανισμό του ιδρύματος.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του υπουργείου η επιλογή του διδάσκοντος και το περιεχόμενο του διδασκόμενου μαθήματος παραμένουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ιδρύματος, καθώς ο δωρητής δε φέρει καμία ανάμειξη στη διαδικασία.
Απόψεις
Εκπρόσωποι της ακαδημαϊκής και φοιτητικής κοινότητας μίλησαν στη EurActiv.gr και εξέφρασαν τις απόψεις τους για το νέο Νόμο-Πλαίσιο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι όλοι αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα της αλλαγής και ποιοτικής αναβάθμισης της ανώτατης παιδείας, ωστόσο υπάρχουν σοβαρές επικρίσεις αναφορικά με τον τρόπο που υποδεικνύει ο νέος Νόμος-Πλαίσιο.
Ο Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Νεολαίας (ΕΣΥΝ) Δρ. Αρμόδιος Δρίκος, παραδέχεται ότι «Κανένας στοιχειωδώς εχέφρων άνθρωπος δεν μπορεί να έχει αντίρρηση στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών, στον περιορισμό των «νοσηρών» φαινομένων της συναλλαγής, της διαπλοκής, της διαφθοράς», επικροτώντας παράλληλα την πρόβλεψη υποχρεωτικής δημοσίευσης κάθε διοικητικής απόφασης στο διαδίκτυο.
Εκφράζει ωστόσο ιδιαίτερες ανησυχίες αναφορικά με το νέο τρόπο διοίκησης των ΑΕΙ λέγοντας ότι «‘εκχωρούνται’ νομίμως στην ελίτ των σοφών ειδημόνων που καλούνται να τα διοικήσουν σαν να ήταν επιχειρήσεις». Αναφερόμενος δε στην απουσία των φοιτητών από τη νέα διοίκηση τονίζει ότι «η δημοκρατική αντιπροσωπευτικότητα αποδυναμώνεται […] ενώ η φοιτητική συμμετοχή φιμώνεται».
Ο αντιπρόεδρος της Νεολαίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, αναγνωρίζει ότι ο «όρος φοιτητικές παρατάξεις έχει απαξιωθεί» και ως εκ τούτου «χρειάζεται εκσυγχρονισμός της φοιτητικής εκπροσώπησης». Τάσσεται υπέρ της πρόβλεψης για την κατάργηση του ασύλου, ωστόσο επισημαίνει ότι «το σύστημα διορισμού των Συμβουλίων Διοίκησης που ουσιαστικά πλέον ελέγχεται από τις γνωστές ομάδες κομματικοποιημένων καθηγητών όπως ακριβώς γίνεται και στις ΔΕΚΟ». Συνέχισε λέγοντας ότι η φοιτητική απουσία από τα όργανα διοίκησης θα επιφέρει «αυθαιρεσία […] που δε θα υπόκειται σε κανέναν έλεγχο».
Τόνισε επίσης την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 16 καθώς και την «εγκατάλειψη μίζερων νοοτροπιών που κρατούν την παιδεία μας στα πρότυπα του χτες» ως προϋποθέσεις εξευρωπαϊσμού στην ανώτατη εκπαίδευση, εκφράζοντας παράλληλα τη δυσαρέσκειά του για το ότι η Ελλάδα αποτελεί «τη μόνη χώρα στην Ευρώπη των 27 χωρίς Εθνική Φοιτητική Ένωση και – συνεπώς - διεθνή εκπροσώπηση των Ελλήνων φοιτητών».
Στην αντίπερα όχθη κινείται ο πρόεδρος της ΜΚΟ Ινστιτούτο Έρευνας και Κατάρτισης Ευρωπαϊκών Θεμάτων (Ι.Ε.Κ.Ε.Θ), Γεώργιος Αντωνακάκης, ο οποίος ισχυρίζεται ότι η απουσία των φοιτητών στη διοίκηση του πανεπιστημίου αποτελεί «θετικό βήμα για την παιδεία, αφού πλέον οι παρατάξεις είχαν μετατραπεί σε ομάδες κομματικοποίησης και ομάδες πίεσης για την εκλογή της εκάστοτε διοίκησης. Η ύπαρξη του μεγάλου κενού ανάμεσα στα πανεπιστήμια, την αγορά εργασίας και την κοινωνία μετέτρεψαν τις παρατάξεις σε μέσο ανάδειξης κομματικών ταλέντων και όχι ακαδημαϊκών».
«Κομματικές ηγεσίες VS Πολιτικών νεολαιών»
Αξιοσημείωτη είναι η διάσταση απόψεων μεταξύ μεγάλων τμημάτων των πολιτικών νεολαιών και των δύο μεγαλύτερων κομμάτων που στηρίζουν. Η έγκριση του νομοσχεδίου έγινε από την συντριπτική πλειοψηφία (3/4) της Βουλής, φθάνοντας στην πολυπόθητη συναίνεση ύστερα από δεκαετίες, γεγονός που ασκεί περαιτέρω πίεση στη φοιτητική κοινότητα και συγκεκριμένα, στις φοιτητικές παρατάξεις.
Ο Πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ Ανδρέας Παπαμιμίκος και ο Γενικός Γραμματέας της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ, Κώστας Πανταζής μίλησαν στη EurActiv.gr εκφράζοντας τη δική τους αίσθηση για το μέλλον της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Παπαμιμίκος: «Η αποδόμηση στα Πανεπιστήμια, βρίσκει εύκολα θύματα τους φοιτητές»
Ο Ανδρέας Παπαμιμίκος τόνισε ότι η ΟΝΝΕΔ τάσσεται υπέρ της κατάργησης του ασύλου και της εισαγωγής της ιδιωτικής χρηματοδότησης των ΑΕΙ, κάτι το οποίο όπως επισημαίνει, είχε ήδη προτείνει η ΔΑΠ ΝΔΦΚ τον περασμένο Φεβρουάριο.
Από την άλλη, όμως, υπογραμμίζει ότι «Οι αλλαγές που έχει ανάγκη το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν υπάρχουν πουθενά μέσα στο νέο νόμο-πλαίσιο» ενώ εξέφρασε την δυσαρέσκεια της ΟΝΝΕΔ για την έλλειψη αναφοράς σε μη κρατικά πανεπιστήμια καθώς και της σύνδεσης Πανεπιστημίου και αγοράς εργασίας.
Ιδιαίτερα επικριτικός ήταν απέναντι στην κυβέρνηση την οποία κατηγόρησε ότι αρκέστηκε σε ένα παιχνίδι «επικοινωνιακών εντυπώσεων» που όμως «δεν καλύπτουν τις πραγματικές αδυναμίες», ενώ η αποδόμηση των πανεπιστημίων «βρίσκει εύκολα θύματα τους φοιτητές».
Πανταζής: «Πρόκληση» ο νέος ρόλος των φοιτητικών παρατάξεων
Ο ΓΓ της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ, Κώστας Πανταζής, αναγνωρίζει την ανάγκη αλλαγών στην ανώτατη εκπαίδευση, αλλά θεωρεί ότι το νέο νομοσχέδιο δεν κινείται προς την κατεύθυνση αυτή καθώς «δυστυχώς δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει ριζικά τα φαινόμενα αυτά και να βάζει τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ της Ελλάδας στην πρώτη γραμμή της Εθνικής αναγέννησης».
Στη συνέχεια υπενθυμίζει ότι βρίσκεται «απέναντι στην κατάργηση της συμμετοχής των φοιτητών μέσω της διαδικασίας των Φοιτητικών Εκλογών», ενώ ζητά «την πλήρη διαφάνεια και την αντικειμενικοποίηση των κριτηρίων και των όποιων εστιών συναλλαγής στα Ιδρύματα».
Σχετικά με τις φοιτητικές παρατάξεις επισημαίνει ότι δέχθηκαν «συστηματική συκοφάντηση» ωστόσο ανοίγεται μπροστά τους μια νέα μεγάλη πρόκληση, που θα σηματοδοτήσει την «άνοιξή» τους μέσα στα Πανεπιστήμια.
Καλεί επίσης την κυβέρνηση να «σταθεί στο ύψος των περιστάσεων» και να απαντήσει στα βασικά ερωτήματα όπως «Ποιός ο ρόλος της Ανώτατης Εκπαίδευσης σήμερα, πώς στηρίζουμε την Δημόσια Παιδεία και ποιό είναι το αναπτυξιακό μοντέλο πάνω στο οποίο αντιστοιχείται η γνώση και η έρευνα που παράγεται στα Ανώτατα Ιδρύματα».
Οι ακαδημαϊκοί που μίλησαν στην EurActiv.gr
Χ. Παπασωτηρίου: «Ο Νόμος-Πλαίσιο έχει πολλά θετικά στοιχεία»
Ερωτηθείς από την EurActiv.gr για το νέο Νόμο-Πλαίσιο, ο καθηγητής διεθνών σχέσεων και στρατηγικών σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, τόνισε ότι σε γενικές γραμμές «έχει πολλά θετικά στοιχεία».
Σχετικά με την διαδικασία εκλογής της διοίκησης των πανεπιστημίων επεσήμανε ότι απομακρύνονται οι «κομματικές συντεχνίες» ενώ ήταν θετικός και στην κατάργηση του ασύλου, το οποίο όπως είπε «είχε θέσει τα πανεπιστήμια εκτός της ελληνικής έννομης τάξης».
Θετική βρίσκει επίσης και την πρόβλεψη «ν+2» καθώς αυτό θα βοηθήσει τους φοιτητές «να επικεντρωθούν πιο εντατικά και ουσιαστικά στις σπουδές τους […] και να προχωρήσουν πιο γρήγορα στη σταδιοδρομία τους».
Υπογράμμισε τη σημασία της συνέχισης «θεσμοθέτησης της αξιολόγησης που ξεκίνησε με το νόμο της Γιαννάκου» ενώ αναφορικά με το νέο θεσμό του Συμβουλίου τόνισε ότι το ζητούμενο είναι να «εφαρμοστεί καλοπροαίρετα με γνώμονα την αναβάθμιση των πανεπιστημίων».
Εξέφρασε ωστόσο ανησυχίες όσον αφορά στη θεσμοθέτηση σχολών και κοσμητόρων πάνω από τα τμήματα λέγοντας ότι «θα φέρει ένα νέο επίπεδο γραφειοκρατίας μη απαραίτητο ειδικά σε σχετικά μικρά πανεπιστήμια όπως το Πάντειο και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών».
Φ. Ασδεράκη: «Πρέπει να συγκρατήσουμε τα ταλέντα μας»
Μιλώντας στη EurActiv.gr, η Λέκτορας του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Φωτεινή Ασδεράκη, τόνισε ότι «ο μεγαλύτερος πόλεμος που διεξάγεται αυτή τη στιγμή παγκοσμίως είναι ο πόλεμος για ταλέντα. Η μεγαλύτερη αιμορραγία για την Ελλάδα είναι η μετανάστευση των επιστημόνων της», ισχυριζόμενη ότι «πρέπει να δοθούν υποτροφίες και όχι δάνεια προκειμένου να συγκρατήσουμε τα ταλέντα μας».
«Πέρασμα στο πανεπιστήμιο των εταίρων»
Ερωτηθείσα για την εισαγωγή νέων μορφών διακυβέρνησης και το θεσμό του Συμβουλίου επεσήμανε ότι στοχεύει στην ενίσχυση της σχέσης «κόστους-αποτελεσματικότητας» και ότι «Πρόκειται για τη λογική της Νέας Δημόσιας Διαχείρισης, την εφαρμογή δηλαδή πρακτικών της αγοράς και των επιχειρήσεων στο δημόσιο τομέα».
Συνέχισε λέγοντας ότι «η συλλογική διακυβέρνηση υποτιμάται και προκρίνονται μοντέλα διαχείρισης από επαγγελματίες μάνατζερ και συμβούλια που περιλαμβάνουν κοινωνικούς εταίρους και εξωπανεπιστημιακούς φορείς», μεταβαίνοντας από τη «δημοκρατία των ακαδημαϊκών» στο «πανεπιστήμιο των εταίρων».
Αναφορικά με τον ανταγωνισμό για αριστεία μεταξύ των ιδρυμάτων, η κα Ασδεράκη υπογράμμισε ότι αυτό συνιστά θετικό στοιχείο για την ελληνική περίπτωση καθώς μεταφέρονται «στο συμβούλιο διοίκησης - όπως κι αν αυτό εκλέγεται- πολλές από τις αρμοδιότητες που πριν ανήκαν στο Υπουργείο Παιδείας» ενισχύοντας έτσι «την αυτονομία των ιδρυμάτων».
Αναρωτιέται ωστόσο εάν η «λιγότερη δημοκρατία» εντός του πανεπιστημίου με την εκλογή του πρύτανη μόνο από τα μέλη ΔΕΠ, είναι η λύση «για την ποιοτική αναβάθμιση της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης». Χαρακτηριστικά διερωτάται «με ποια λογική εμπιστευόμαστε τους φοιτητές μας να εκλέγουν τον πρωθυπουργό της χώρας και τους αποκλείσαμε από την εκλογή του Πρύτανη».
Τόνισε ότι στο επίκεντρο κάθε μεταρρύθμισης θα πρέπει να βρίσκεται η ποιότητα των πανεπιστημίων, η οποία όπως είπε προϋποθέτει «καταγραφή των προβλημάτων και των αδυναμιών του κάθε ιδρύματος, τη διασφάλιση αναγκαίας χρηματοδότησης για την πρόσληψη ακαδημαϊκού κι ερευνητικού προσωπικού, τη βελτίωση των υποδομών, την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών και των σπουδαστηρίων, τη χρηματοδότηση των πανεπιστημιακών ερευνητικών κέντρων, τη στελέχωση των γραφείων διεθνών σχέσεων και των γραφείων διασύνδεσης των πανεπιστημίων», επισημαίνοντας ότι οι ίσες ευκαιρίες πρόσβασης και κινητικότητας των φοιτητών μπορεί να επιτευχθεί με την αναβάθμιση του ΙΚΥ, το οποίο θα μπορούσε να «συμβάλει στην διαχείριση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στη διεθνοποίηση των πανεπιστημίων».
Η ακαδημαϊκή κοινότητα «αντιδρά» παρά «διαμορφώνει την ατζέντα»
Ασκώντας κριτική στην ακαδημαϊκή κοινότητα, υπογράμμισε ότι «παρακολουθεί αμήχανη τις εξελίξεις και αντιδρά στις μεταρρυθμίσεις παρά διαμορφώνει εκ των προτέρων την ατζέντα της συζήτησης για την πορεία του πανεπιστημίου».
Συνέχισε λέγοντας ότι οι μεγάλοι «απόντες» από την συζήτηση είναι οι φοιτητές, οι οποίοι θα πρέπει να «αναλογιστούν την ευθύνη για τη μη συμμετοχή». Τόνισε ότι από το 1995 δεν έχει σχηματιστεί ΕΦΕΕ και ως εκ τούτου οι φοιτητές δεν εκπροσωπούνται στα θεσμικά όργανα όπως το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας ή η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας όπως επίσης και στην «Ευρωπαϊκή Ένωση Φοιτητών (ESU)», με αποτέλεσμα την «αποδυνάμωση της διαπραγματευτικής τους θέσης».
πηγή: http://euractiv.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου