Οι προτάσεις του ΑΠΘ για το μέλλον του Ελληνικού Πανεπιστημίου

Τις προτάσεις  του για το μέλλον του Ελληνικού Πανεπιστημίου δημοσιοποίησε σήμερα το Αριστοτέλειο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, οι οποίες έχουν ως εξής:

    Αρχές Λειτουργίας

    Το Πανεπιστήμιο, όπως όλοι οι θεσμικοί φορείς, πρέπει να προσαρμόζεται στις κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές, προκειμένου να ανταποκρίνεται με επιτυχία στον εκπαιδευτικό και ερευνητικό του ρόλο. Οι αλλαγές που σήμερα είναι αναγκαίες για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο πρέπει να διασφαλίζουν τις ακόλουθες βασικές αρχές:

    · Ακαδημαϊκή ελευθερία, προκειμένου να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας.

    · Δημόσιο χαρακτήρα των ΑΕΙ, τον οποίο εγγυάται η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, η διασφάλιση της δημόσιας χρηματοδότησης και η ορθολογική αξιοποίηση των πόρων προς όφελος της κοινωνίας.

    · Πλήρη ακαδημαϊκή, διοικητική και οικονομική αυτοδιοίκηση των ιδρυμάτων και κοινωνική λογοδοσία μέσω κατάλληλων διοικητικών οργάνων και θεσμών.

    · Εσωτερική Δημοκρατία, Αξιοκρατία και Αριστεία.

    · Σύνδεση του Πανεπιστημίου με τις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας, μέσα από ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης της ανώτατης εκπαίδευσης.

   
Προβλήματα και δυσλειτουργίες

    Με τη διασφάλιση των βασικών αρχών λειτουργίας του Πανεπιστημίου, επιτυγχάνεται η αποτελεσματική αντιμετώπιση των διαπιστωμένων προβλημάτων και δυσλειτουργιών του και συγκεκριμένα:

    · Άναρχη ανάπτυξη της ανώτατης εκπαίδευσης με διάσπαρτα Τμήματα και Σχολές ανά την επικράτεια, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό.

    · Φαινόμενα αναξιοκρατίας, οικογενειοκρατίας και νεποτισμού.

    · Συντεχνιακές αντιλήψεις στη διοίκηση και αναποτελεσματικότητα των υπηρεσιών.

    · Νομοθετικές αγκυλώσεις που περιορίζουν την αξιοποίηση της περιουσίας των Πανεπιστημίων και την αποδοτική αξιοποίηση των πόρων τους.

    · Πολύπλοκο και συγκεντρωτικό νομοθετικό πλαίσιο που θέτει φραγμούς τόσο στη διοικητική αυτοτέλεια και την ευελιξία των Πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, όσο και στην αυτοδιοίκησή τους, εμποδίζοντας τα ιδρύματα να προσδιορίζουν τον αριθμό των εισακτέων φοιτητών τους και να διαμορφώνουν από μόνα τους τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών τους.

    · Προβλήματα στην οργάνωση της διοίκησης και τον τρόπο εκλογής των οργάνων, τα οποία αναπαράγονται σε όλα τα επίπεδα της πανεπιστημιακής ζωής.

    · Ελλιπής υλικοτεχνική υποδομή και τα μεγάλα κενά στο διοικητικό, τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό που χαρακτηρίζει την πλειοψηφία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

   

   
Πλαίσιο προτάσεων

    Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, μέσω μιας υπεύθυνης διαδικασίας αυτογνωσίας, διαβούλευσης, συζήτησης και παραγωγής θέσεων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και οργάνωσης η οποία συνεχίζεται, διαμόρφωσε ένα καταρχήν πλαίσιο προτάσεων και διεκδικήσεων, που βασίστηκε σε αποφάσεις Γενικών Συνελεύσεων 40 Τμημάτων και στη λειτουργία 5 Επιτροπών της Συγκλήτου, και αφορά σε 4 επιμέρους θεματικές ενότητες:

    - Θέματα διοίκησης,

    - Θέματα ακαδημαϊκά και προσωπικού,

    - Θέματα έρευνας και ερευνητικής πολιτικής, και

    - Θέματα οικονομικής διαχείρισης.

   

    1. Θέματα Διοίκησης

   

    Στην αποστολή του Πανεπιστημίου εμπίπτει η γενικότερη παιδεία, ο πολιτισμός και η διάπλαση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών. Ιστορικά και συνταγματικά αναγνωρισμένη προϋπόθεση αυτού του έργου είναι η ακαδημαϊκή ελευθερία, ως ελευθερία της διδασκαλίας και της έρευνας.

    Η πλήρης αυτοδιοίκηση (όπως άλλωστε και η οικονομική ανεξαρτησία από κέντρα επιρροής) συνιστά στη χώρα μας τον βασικό όρο της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Τόσο ο κρατικός παρεμβατισμός, όσο και τα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα και οι κομματικές σκοπιμότητες μπορούν να λειτουργήσουν ως τροχοπέδη.

    Οι μεταρρυθμίσεις του θεσμικού πλαισίου της διοίκησης των Πανεπιστημίων ως τώρα δεν έλειψαν. Ωστόσο έχουν προκύψει αρκετά επιμέρους προβλήματα διοίκησης. Επομένως, επιτακτική προβάλλει η ανάγκη για αντίστοιχες μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της διαφάνειας και της λειτουργικότητας του ακαδημαϊκού έργου.

    Τα επιμέρους σημαντικά προβλήματα που έχουν ανακύψει στα ελληνικά πανεπιστήμια μπορούν να αντιμετωπιστούν με τις ακόλουθες μεταρρυθμίσεις:

    · Αποκατάσταση της πλήρους αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων κατά την άσκηση των ακαδημαϊκών, διοικητικών και οικονομικών λειτουργιών. Ενίσχυση του ρόλου του Πρυτανικού Συμβουλίου και της Συγκλήτου, ως κορυφαίων οργάνων αυτοδιοίκησης των ιδρυμάτων. Διαμόρφωση εσωτερικών θεσμών ελέγχου, εποπτείας και κοινωνικής λογοδοσίας.

    · Ενίσχυση της εσωτερικής δημοκρατίας, μέσω της καθολικής συμμετοχής της Πανεπιστημιακής κοινότητας στην εκλογή των πανεπιστημιακών οργάνων, με στάθμιση της αποχής ανά κατηγορία εκλεκτόρων.

    · Ο δημόσιος χαρακτήρας διασφαλίζεται με την υποχρέωση του κράτους να εγγυάται τις υλικές προϋποθέσεις ισότιμης παροχής παιδείας σε όλους και εξ αυτού προκύπτει ότι οι διδάσκοντες, όπως προβλέπει και το Σύνταγμα, επιτελούν δημόσιο λειτούργημα.

    · Διορθωτικές επεμβάσεις στη διάρθρωση Σχολών και Τμημάτων είναι αναγκαίες, πρέπει όμως να αντιμετωπιστούν σε βάθος, με πρωτοβουλία των οργάνων αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων.

    · Η αξιολόγηση του ακαδημαϊκού έργου, στο σύνολό του, είναι αναγκαίο εργαλείο αυτογνωσίας και εν συνεχεία λογοδοσίας. Πρέπει να θεσμοθετηθούν ακαδημαϊκά κριτήρια αξιολόγησης και η στάθμιση των δυνατοτήτων, με βάση τις υπάρχουσες υποδομές.

πηγή:esos.gr